Covid-19 süresinde fizyolojik kısıtlanmaların zihinsel ve psikolojik yan etkileri veya tersi söz konusu olmakta, vücudumuzun bazı bölgelerinde bunlar kas ağrıları veya eski bir bel-boyun fıtığının tetiklenmesi ile karşımıza çıkabilmektedir. Ağrı-spazm-ağrı kısır döngüsü başladığında bunun zihinsel olarak yan etkileri, olumsuz düşüncenin artması, hayattan zevk alamama, bazen bir olay yokken bile varmış gibi kaygıya girerek, depresyon başlangıcını tetikleyebilmektedir. Fiziksel olarakta tekrarlayan kalıcı hasarlara neden olmaktadır. Bir önceki yazımda da örnek verdiğim gibi fizyoterapistler, osteopatlar ve manuel terapistler bu bütünlüğü derinlemesine inceleyerek, ağrıyı ve hasarlı bölgeyi kalıcı olarak tedavi edip, kişiye kendisinin de nasıl çözebileceğini öğretmektedir.
Günlük yaşamın bütünlenmesinde, beslenme, iletişim, fiziksel aktivite ve işin yanı sıra, eğlenme ve dinlenme de önemli yer tutar. Bunlardan biri eksik olduğunda beden, zihin, sosyal çevre ve sağlık bir olamaz. Eğlenmenin ilk unsuru bebekliğimizden itibaren duyduğumuz ebeveynlerimizin sesinden, doğa seslerine kadar, müziğin gelişimi ile insanın içinde kıpırtılar veya duygular uyandıran bedeni de içeren tüm sanatsal faaliyetlerle çoğalır gider.
Kökeni çok eskilere dayanan dans ve müzik terapisi bedeninde içine katıldığı , bazen de sadece izlemek veya dinleme ile etkilerini hissedebildiğimiz çok etkili yöntemlerdendir. Çoğunlukla günlük hayatın koşturmasında unuturuz, bir kutlama veya düğün ile hatırlarız J Oysa hayatımıza kendimizin de renk katabileceğinin farkındayız.
Özetle fiziksel ve zihinsel bağlantının negatif kısır döngüsünü müzik ve dans terapiler ile çözmek mümkündür.
Ülkemizde ve dünyada pek çok müzik terapi yöntemleri mevcuttur.
Müzikle terapide ülkemizde ilk çalışmaları başlatan, bilimsel ve uluslararası ortamlardaki çalışmaları, uygulamalarının güzel sonuçları ile tanınan Türk dünyası müzikleri sanatçısı, araştırmacı ve akademisyen, Türk Musikisini Araştırma ve Tanıtma Grubu’nun (TÜMATA) kurucusu Prof. Dr. Rahmi Oruç Güvenç gelmektedir. Pek çok akademik yayınları ve uluslararası konser, seminer ve gösterileri bulunmaktadır. Özellikle her yaştan insanda beyin dalgaları üzerinde olumlu etkileri bulunan ezgilerden bir tanesi de “Pentatonik Müzik” ezgileridir.
Yıllar önce oğluma bebekliğinden itibaren özellikle arayıp bulduğum “Pentatonik Müzik” ezgileri içeren Otağ Müzik – Dahi Bebek serisindeki ezgileri hala içimde kuş cıvıltıları ile hatırlayıp, tekrar dinleme isteği oluşmaktadır. Otağ Müzik web sayfasından diğer müziklere de ulaşabilirsiniz. Bu seri şimdilerde kullanımı azalmış olan eski Türk musikisi aletleri ve doğa sesleri kullanılarak ortaya çıkmaktadır.
Bunlardan başka makamların şöyle etkileri vardır;
- Rast makamı: İnsana sefa(neşe, huzur) verir.
- Rehavi makamı: İnsana beka (sonsuzluk fikri) verir.
- Küçek makamı: İnsana hassasiyet (duyarlılık) verir.
- Büzürk makamı: İnsana havf ( çekinme, sakınma duygusu) verir.
- İsfahan makamı: İnsana hareket kabiliyeti ve güven hissi verir.
- Neva makamı: İnsana lezzet ve ferahlık verir.
- Uşşak makamı: İnsana gülme ‘dilhek’ verir.
- Zirgüle makamı: İnsana uyku ‘nevm’ verir.
- Saba makamı: İnasana şecaat (cesaret, kuvvet) verir.
- Buselik makamı: İnsana kuvvet verir.
- Hüseyni makamı: İnsana sulh (sükunet, rahatlık) verir.
- Hicaz makamı: İnsana tevazu (alçak gönüllülük) verir.
Detaylı bilgilere aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz
https://www.youtube.com/watch?v=MrOkglBGEfM
Bunlardan kendimde bir fizyoterapist olarak deneyip 30 dakikalık kısa bir zamanda günlerce süren etkisinin hissedildiği Pentatonik sesler de içeren Baksı Dansı’nı her yaştan kişiye önerebilirim.
Arkadaşım Kanikey Güvenç Akçay’ın vasıtasıyla uyguladığım Baksı Dansı, doktora tez konusu olarak yayınlanmak üzeredir. Youtube’tan videolarına ulaşıp deneyebilirsiniz.
Bu dansın hareketlerinin en güzel açıklamasını, bir atın yürümeye başlamadan önceki hazırlıkları sırasında yaptığı, öne arkaya adım alma ile salınımlar olarak tüm vücudun uyumlu, ritmli hareketi olarak ifade etmiştir.
Bu dans üst ekstremite(kollar), bel, boyun ile tüm vücudun ayaklarla uyumlu hareketlerinden oluşan, akciğer zarının yapıştığı bölgelerde, yardımcı solunum kaslarının kullanılmasını azaltarak etkili olan, pentatonik müziğinde etkisiyle, zihinsel olarak o anda sadece harekete odaklanılan, başka bir şey düşünmeden rahatlama hissini sağlayan bir dans şeklidir.
Müzik zevki kişiden kişiye ve kültüre göre değişiklik gösterir. Dileğiniz her şarkı ile evde kendiniz de dans edebilirsiniz. Ancak müzik terapilerde kullanılan ses frekansları ve beden hareketleri çeşitlilik göstermektedir.
Örneğin Tiyatro Medresesi, Skinner Releasing Tekniği (SRT) uygulamakta ve öğretmektedir. Bu teknikte kullanılan enstümanlar ve yöntemler farklıdır.
Skinner Releasing Tekniği (SRT), Joan Skinner tarafından 1960’lı yılların başlarında geliştirilmiş, fiziksel ve zihinsel gerginliklerin serbest bırakılması yoluyla hareketin daha büyük bir özgürlük, güç ve ifade yetisiyle ortaya çıkacağı ilkesine dayanan, kinestetik ve yaratıcı sürece ilişkin çığır açıcı bir yaklaşımdır.
SRT tüm benlikteki gerginliğin bırakılması yoluyla; neuro-muscular sistemi bütünsel olarak, yeniden terbiye etmektedir. SRT derslerinde müzik ve ses ile iç içe geçirilen şiirsel imgeler ve tasvirler, kendiliğinden gelişen doğaçlama hareketi serbest bırakır. Teknik tekrarlara dayalı değildir ve çizgisel olmayan, holografik bir yapısı vardır.
Ayrıca, Anadolu Ateşi’nin başarılarını ve her izlediğimizde içimizde yarttığı coşkuyu biliyoruz. Sadece televizyondan bile izlediğimizde bir insan bu yaratıcı hareketleri nasıl gerçekleştiriyor sorusu aklınıza geliyordur. Her gün bir pirinç tanesini masaya koysanız ve inansanız ki ondan günden güne küçük, uzun ve faydalı bir yol oluşacak, siz de bedeniniz ve şu eşsiz zihniniz için kendi kendinize küçük bir hediye vermek istemez miydiniz?
Hareket sağlıktır, zihinle bütünlendiğinde her açıdan size daha da faydalı olacaktır.
Anadolu Ateşi tarafından dans okulları için hazırlanan #Evdedanset serisi ile youtube’ta dans öncesi egzersizlere ve eğitimlere aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=HQ2eQgv8dfE
https://www.youtube.com/watch?v=cl-dj5b5iPQ
Bilgi ve desteği için Can Ocak’a (Anadolu Ateşi Dans Eğitmeni ve Baş Dansçı) teşekkür ederim, 19 Mayıs 2020 gösterilerine katkılarında ve devamında başarılarının devamını dilerim.
Blog yazılarımın sizlere her seferinde içinizdeki gücü hatırlatma ve şifa olması niyetimle yazıldığını bilmenizi isterim.
KAYNAKLAR
- http://tumata.com/ContentDetail.aspx?cid=4&SM=2
- http://ucmaz.home.uludag.edu.tr/PDF/egitim/htmpdf/2001/penta.pdf
- http://www.naturessong.com/pentatonictuner.htm
- http://www.classicsforkids.com/teachers/orff101.asp
- https://www.otagmuzik.com/DAH%C4%B0_BEBEK
- http://www.anadoluatesi.com/
- http://www.yeditepehastanesi.com.tr/muzik-terapi
- Arlı, , (2015) “Stres ve Anksiyete İçin Alternatif ve Tamamlayıcı Bir Model Olarak Müzik Terapi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Çoban, AD.,(2005) “Müzikterapi”, Timaş Yayınları,İstanbul.
- Uyar M, Akin (2011) “The effect of music therapy on pain andanxiety in intensive care patients”. Ağrı ;23(4):139-46.
- Ulusal, , (2015) “Acil Seervise Başvuran Hastalarda Triajda Müzik Yayınının Ağrı ve Anksiyeteye Olan Etkisinin Araştırılması”, Uzmanlık Tezi, Ankara Yiğitbaş, SM. (1972). “Musuki ile Tedavi” Yelken Matbaası.
- https://indigodergisi.com/2016/03/pentatonik-muzik-dogal-sifalar-ve-cocuk-icin-muzik-egitimi/